Tijdens de laatste raadsvergadering van 2023 was er veel te doen over het financiële beleid van de gemeente. Door stijgende kosten voor personeel, (kapitaal)lasten en minder geld vanuit het Rijk om gemeentelijke taken uit te voeren, opereert de gemeente met een steeds krappere begroting. Tegelijkertijd hebben we veel ambities op het gebied van wonen, zorg, infrastructuur en maatschappelijke voorzieningen die allemaal veel geld kosten. Voor 2024 vraagt dit om verstandige keuzes en meer oog voor toekomstige financiële risico’s.
Sturen op risico’s in plaats van verrassingen achteraf
Als voorbeeld wijst Lijst KRAS naar de gemeentelijke CAO verhoging van 2024. In de begroting heeft de gemeente een stijging van 3% opgenomen. Echter heeft Lijst KRAS sinds oktober gewaarschuwd dat dit percentage aanzienlijk te laag is, omdat uit de tussentijdse CAO onderhandelingen al bleek dat de CAO verhoging 6% zou betreffen. Het gevolg hiervan is dat in 2024 de gemeente te maken krijgt met een extra kostenpost van 500 duizend euro, waarvan maar een deel vanuit de Rijksoverheid wordt vergoed. Ook voor 2025 is het waarschijnlijk dat de CAO verhoging te laag is begroot. De gemeente houdt wederom rekening met een loonstijging van 3%, terwijl de schattingen van het CPB m.b.t. het nieuwe CAO voor 2025 uitkomen op gemiddeld 5,6%. Dit zorgt voor vervelende verrassingen achteraf.
Dergelijke risico’s zijn ook terug te vinden bij grote projecten, zoals de derde ontsluitingsweg en renovatie van de Julianaweg. Voor aanvang van deze projecten was een grote inflatiestijging, zoals we dit de afgelopen twee jaar hebben meegemaakt moeilijk voor te stellen. Gaandeweg het project is het zaak om tijdig de prognoses bij te sturen, zodat je tijdig negatieve financiële verrassingen voor bent. Moeilijk, maar nodig wil je de begroting en de financiële uitgaven van projecten onder controle houden. Bij het afvalbeleid werd 1 miljoen euro aan meerkosten over het hoofd gezien, met als gevolg een forse en onverwachte stijging van de afvalstoffenheffing.
Wat zijn de financieel (on)verstandige beslissingen voor 2024?
Boelenspark
De verstandige keuzes die gemaakt moeten worden in 2024 zullen moeten bestaan uit wat noodzaak heeft en wat niet. Een uit het oog springend project waarover besloten moet worden is de renovatie van het Boelenspark. Bij grootschalige renovatie wordt er gesproken over een bedrag van 4 miljoen euro. Een enorm bedrag, waarbij je je kunt afvragen of het in deze tijd verstandig is om een zo’n bedrag te besteden aan een park dat door heel veel mensen wordt gewaardeerd zoals het nu is. Het is zelfs het overwegen waard om het groot onderhoud van circa 1,8 miljoen euro uit te stellen. De reden hiervoor is dat er voor dit onderhoud krediet aangevraagd moet worden, er is geen potje beschikbaar. Er moet in onze ogen direct noodzaak voor onderhoud zijn. Het is verstandiger om een voorziening op te bouwen en vanuit deze spaarpot het onderhoud te verrichten. Op deze wijze wordt de solvabiliteit niet gelijk met een dergelijk bedrag verslechterd, maar periodiek tot het moment dat het onderhoud moet gaan plaatsvinden.
Afvalbeleid
Gezien de kosten van de avondopenstelling is Lijst KRAS het ook oneens met de besparing om de avondopenstelling te sluiten. Het is van belang voor de burger dat de servicegerichtheid van de gemeente van hoog niveau is. Iets wat Lijst KRAS wil blijven nastreven. Gezien de avondopenstelling vooral als doel heeft om de werkende burger van dienst te zijn, vinden wij dan ook dat de avondopenstelling in ere dient te worden hersteld. Daarnaast dient er actie te worden ondernomen
op bedrijven en mensen van buiten de gemeente die gratis hun afval deponeren. Met een pasjessysteem, zoals de ondergrondse afvalcontainers in onze gemeente, is dit wat ons betreft makkelijk te ondervangen. Het systeem is er namelijk al.
Het zijn de eerste stappen die in een groter plan dienen te worden uitgevoerd, waardoor we tot het gewenste resultaat komen. Het motiveren van burgers om beter hun afval te scheiden valt daar ook onder. Afvalscheiding is van groot belang in de strijd tegen de afvalkilo’s, omdat daardoor het aantal kilo’s (door bijv. vochtopname) verminderd wordt en de uiteindelijke rekening voor de gemeente en inwoners lager uitvalt.
Financiële weerbaarheid
Uiteindelijk zal de gemeente in 2026 financieel weerbaar moeten zijn mocht het rijk haar plannen niet of onvoldoende willen veranderen ten opzichte van de bijdrage uit het gemeentefonds. In 2026 wordt de bijdrage uit het gemeentefonds door het rijk bevroren en wordt verwacht dat gemeenten veel moeite hebben om te komen tot een sluitende begroting. Als protestactie hebben veel gemeenten, waaronder onze gemeente, besloten om voor 2026 en 2027 een niet sluitende begroting te presenteren. Begrijpelijk, maar het is wel zaak om de kosten onder controle te houden, zodat het bewust gecreëerde tekort van 2026 niet te veel oploopt met alle financiële gevolgen voor onze inwoners van dien. Het is dus van belang dat de gemeente scherper dan voorheen de kosten controleert en beheerst, zodat we tijdig kunnen ingrijpen als dat nodig is.
Wordt vervolgd.
Fractie Lijst KRAS